راه پله یک عنصر سازه ای مهم و کاربردی در ساختمان می باشد.
استفاده راحت و ایمن از پله ها به خصوص برای کودکان، سالمندان و افراد کم توان دارای اهمیت فراوان است.
اجزای راه پله
پله از سه قسمت اصلی و سه قسمت فرعی تشکیل شده است.
اجزای اصلی: پله، سطح شیبدار و پاگرد
اجزای فرعی: خیز پله، آب چکان و نرده
تعریف اجزای پله
پله: ارتباط میان دو سطح غیر همسطح
سطح شیب دار: سطحی که پله بر روی آن قرار می گیرد که به آن شاسی پله نیز گفته می شود.
پاگرد: محل استراحت بین پله ها
خیز پله: سطح شیبدار که از پایین به بالای پله ادامه دارد.
آب چکان: شیارهای باریک در جلوی راه پله برای خروج آب
نرده: قسمتی که در کنار پله ها تعبیه می شود و برای ایمنی و امنیت به کار می رود.
اندازه استاندارد راه پله ها
برای ساخت راه پله باید قوانین و استانداردهای مبتنی بر مباحث مقررات ملی ساختمان (کلیک نمایید) که در مبحث چهارم آن توضیح داده شده است رعایت شود.
عرض پله:
* حداقل عرض مجاز پله در ساختمان 110 سانتیمتر است ولی در ساختمان های کمتر از 50 نفر می توان عرض پله را 90 سانتیمتر در نظر گرفت.
* حداقل عرض پله در پله های غیراصلی یک ساختمان اگر بین دو دست انداز باشد 60 سانتیمتر، بین دو دیوار 80 سانتیمتر و بین دیوار و دست انداز 70 سانتیمتر می باشد.
* حداقل عرض پله مستقیم در دسترسی اصلی 100 سانتیمتر و در پله هایی که دارای پاگرد هستند حداقل عرض آن 120 سانتیمتر است.
* حداقل عرض هر پاگرد 110 سانتیمتر است اما در صورت وجود ستون یا هرنوع بیرون زدگی حداقل عرض در این قسمت ها 90 سانتیمتر می باشد.
ارتفاع پله:
* در ساختمان های مسکونی حداقل ارتفاع 17 سانتیمتر و حداکثر 19 سانتیمتر می باشد. ولی به طور میانگین 18 سانتیمتر در نظر گرفته می شود. در بعضی مواقع در هنگام ساخت ارتفاع به 20 سانتیمتر می رسد که این امر باعث مشکل در تردد می گردد.
* ارتفاع پله باید به گونه ای باشد که مجموع دو برابر ارتفاع با اندازه کف پله بین 63 تا 64 سانتیمتر باشد.
کف پله:
* اندازه استاندارد کف پله بین 30 تا 33 سانتیمتر است. اگر از این مقدار کمتر بشود باعث سقوط افراد هنگام تردد در پله ها می شود.
* در صورتی که در هر طبقه تا 4 واحد مسکونی باشد، یک دستگاه پله و آسانسور کافی است و در صورتی که در هر واحد بیشتر از 4 واحد مسکونی قرار داشته باشد دو دستگاه پله و آسانسور نیاز است.
* طبق ضوابط آتش نشانی حداکثر فاصله در ورودی ساختمان تا ورودی پله های فرار 10 متر می باشد.
* در هر بازو حداکثر تعداد پله 12 تاست که در صورتی که از این تعداد بیشتر شود باید از پاگرد استفاده گردد.
* حداقل ارتفاع نرده محافظ 80 سانتیمتر است. هم چنین فاصله بین دو نرده عمودی حداکثر می تواند 11 سانتیمتر باشد.
* در ساختمان های بیشتر از 4 طبقه حداقل یک پلکان عمومی باید تا سطح پشت بام ادامه یابد مگر پشت بام های شیبدار و یا بام هایی که هیچ گونه استفاده ای ندارند و دسترسی از طبقه آخر به وسیله نردبان یا دیگر امکانات میسر می گردد.
نکات ضروری در طراحی راه پله در ضوابط آتش نشانی
* کف پله ها، پاگردها و لبه های پله ها باید از مصالح ایمن ساخته شوند تا در برابر لغزندگی ایمن باشند.
* مصالح مورد استفاده در ساخت راه پله ها باید در برابر حریق مقاومت داشته باشند.
* دستگاه پله تا طبقه همکف یا طبقه ی مشرف به فضای باز ادامه داشته باشند.
* پلکان خروجی باید به صورت دوربند با ساختار 2 ساعت مقاومت در برابر حریق اجرا شوند.
* پله های خروجی باید به صورت رفت و برگشت اجرا گردند.
* در پاگردهای طبقات وجود تابلوهای شمارشگر طبقات و نشان دهنده مسیر خروج الزامی است.
* نصب کنتورها اعم از برق و گاز و … در بدنه پلکان ممنوع می باشد.
